Yeniden değerleme oranı, devlet kurumlarının her yıl için harç, ceza, vergilendirme gibi ücretlerde belirlediği ödeme tutarıdır. Trafik cezaları, pasaport ücreti, harç ve cezaların oranları bu yeniden değerlemeye göre her yıl belirlenmekte. Genelde bu oranın enflasyon artışına yapıldığı görülür. Ancak son iki senedir, yeniden belirleme oranı, resmi enflasyonun çok çok üzerinde gerçekleşiyor.
Daha ekim ayında 2023 için yeniden değerleme oranını yüzde 122 olarak belirleyen devletimiz, resmi enflasyonu ise yüzde 80 olarak açıkladı. Buna mukabil 2023 yılı için asgari ücret zammı ise yüzde 54 olarak açıklandı. Emekli maaşının bu oranında altında olmasını bekliyoruz. Daha önceden bu köşeden yeniden değerleme oranıyla ilgili eleştirilerimi yapmıştım.
Ancak öyle zamlar geliyor ki devlet kanalından, bizimle dalga geçildiğini veyahut da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bürokratlar tarafından zor duruma düşürüldüğüne inanmaya başladım. Dün, EPDK doğalgaz ve elektrik faturalarında gecikme zammını yüzde 122 olarak duyurdu. Bu nasıl bir zamdır? Asgari ücretli daha zamlı maaşını almadan, cebindekine göz koyan anlayışı şiddetle reddediyorum.
Marketlere gelince, esnafa gelince zam yapmayın, fırsatçılık yapmayın uyarıları yapan devlet ricali, peki kendi kamu kurumlarının yaptığı bu zamma neden ses çıkarmaz? Şimdi bu ülkede fırsatçı sadece market ve esnaflar mı yoksa enflasyonun çok çok ötesinde zam yapan kurumlar mı? Yüzde 122 zam yapan devlet kurumları bu oranın ne kadar büyük ve toplumda kaosa neden olacak şekilde olduğunun farkında mı?
İnanın bu ülkede insanlar asgari ücretin zamlanmasına sevinemez oldu. Eskiden, insanlar yılbaşını heyecanla bekler, yapılacak maaş zammıyla bir benze olsun rahat nefes alırdı. Ancak artık insanlar, asgari ücret zammı sonrası nelere ne kadar zam geleceğini gözler oldu. Bu ülkede gerçek enflasyonun yüzde 80 olduğuna inanmıyor ve bu oranın fiili olarak düşeceğine inanmıyor.
Bürokrasi de gerçekte sıkıntı var. Bir çok kurum ve kuruluş, bir çok bürokrat Erdoğan’ı zor durumda bırakmak için milletin ensesine binmeye devam ediyor. He yok eğer bunlar kurumların iş güzarlığı değil de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bilgisi dahilinde yapılan işler ise o zaman durum daha da vahim. O halde hükümet yetkililerinin zam yapan esnaf ve marketlere ses çıkarmaya hakkı yok.