Türkçemizde ‘’cahil cesareti ‘’ diye bir kavram vardır. Bir işe araştırma yapmadan balıklama atlayan, anlamadığı halde sırf göze girmek, alkış almak için ben yaparım diyenler için kullanılan bir kavramdır ve ne yazık ki etrafımızda bu kişilerin sayısı giderek artmaktadır. Erdemli insan bilmediğini bilen insandır.
İşte bizim halk arasında kullandığımız cahil cesareti sözünü Justin Kruger ve David Dunning isimli psikologlar yaptıkları bir araştırma ve bu araştırma sonucunda elde ettikleri bulgularla anlamlandırmaya ve bir temele oturtmaya çalışmışlardır. Tabi bunu batılı bilim adamları bulmuş ve satışını yapmış gibi görünmekle birlikte peygamberimiz Hz.Muhammed ( SAV ) “ cahiller cesur olurlar “ diyerek aslında bu kavramın temelini yüzlerce yıl önce atmıştır. 2000’li yıllarda Cornell Üniversitesindeki denek (Öğrenci grubu) lerle yapılmış bir çalışma ve önemli bulgular ortaya çıkmıştır.
Kısacası bu çalışmadan elde edilen sonuçlar nedir?
Dunning-Kruger etkisi teorisinin özeti ‘’Cehalet, Gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini arttırır. ’’
Bunu biraz açarsak:
- Cahil cesareti olan insanlar cehaletlerinin ve bunun seviyesinin farkında değildirler,
- Bilgileri ve dolayısıyla nitelikleri olmadığı halde sanki varmış gibi gösterip hatta bunu abartmaktadırlar,
- Cahil cesareti olan insanlar karşılarındaki bilgili-nitelikli insanları ya görmemekte, ya görmezden gelmekte ya da anlamamaktadırlar. İşin garibi anlamamakta da ısrar etmektedirler
- Cahil cesareti olanları şayet eğitirseniz ve niteliklerini arttırma çabası içene sokarsanız zamanla kendilerinin farkına varıp eksikliklerini gidermeye başladıklarını göreceklerdir.
- Cahil cesareti olanlar, okumayanlar, okumadıkları için düşünmeyenler, düşünmedikleri için durumlarının farkına varmayanlardır.
Her gün televizyonlarda kamu spotları yüzlerce kez yayınlanıyor, camilerde okunan ezanlardan sonra müezzinler salgınla ilgili anons yapıyor ( işin komik tarafı minareden bu anons yapılırken cami avlusunda veya çay ocağı bahçesinde maskesiz mesafesiz insanların oturması ),valiler, kaymakamlar, belediye başkanları her fırsatta maske , mesafe , hijyen diyor, bakanlar ve Cumhur Başkanı aynı şekilde alınması gereken tedbirlerden bahsediyor. Peki kim dinliyor, kim ciddiye alıyor ve kim kurallara uyuyor? Maalesef büyük bir çoğunluk hiçbir tehlike yokmuş gibi düğünlere devam ediyor, cenaze taziyelerine devam ediyor, asker uğurlamalarına devam ediyor, halay çekiyor, kavga ediyor, kafelerde dip dibe oturuyor, piknik yapıyor, kahvelerde kağıt oyunları gırla gidiyor, plajlar ve havuzlar tıklım tıklım dolu, 15 kişilik minübüsten 37 kişi çıkıyor. Maske takın diyenler dayak yiyor. Yapılan uyarıları üzerine alan sadece küçük bir azınlık . Bütün bunların bilinçle ve akılla ilgisi olabilir mi . Düpe düz Dunnig-Kruger!!!
Albert Camus “dünyada her kötülük, daima cehaletten gelir “ diyerek insanlığın önündeki en büyük tehlikenin cehalet olduğunu vurgulamıştır.Seneca “ cahillik, dertlerimiz için etkisiz bir ilaçtır “ demiştir. Atatürk “ cehalet yenilmesi gereken en büyük düşmandır “ diyerek cumhuriyeti ilan ettikten sonra bütün zamanını ve gücünü eğitim için bilim için harcamıştır. Mevlana “ cahil insanların merhameti ve lütfu yoktur “ demiştir. Evet daha çok cahillik ve cehalet için söylenmiş söz var. Ama şöyle de bir söz var “ anlayana sivri sinek saz, anlamayana davul zurna az” .
Bilgi ve bilinç sahibi olmadan yaşamını sürdüren insanların azalmasını, pandeminin aklımızı başımıza getirmesini umarak yazımı;
Yunus Emre’nin :
‘’ ilim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, sen kendini bilmezsen bu nice okumaktır’’ mısralarıyla bitirmek istiyorum. Dunning-Kruger’den yüzlerce yıl önce söylenmiş ve cehaleti anlatan bu sözleri iyi okunmak, iyi ve doğru anlamak dileğiyle hoşçakalın…
YORUMLAR