4857 sayılı İş Kanunu 8.Maddesinde; iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 13 üncü maddesinde çıraklık sözleşmesinin yazılı yapılmasının zorunlu olduğu, 4857 sayılı İş Kanununun 8 inci maddesinde süresi bir yıl ve daha fazla süreli iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılmasının zorunlu olduğu, 11 inci maddesinde belirtilen belirli süreli iş sözleşmelerinin yazılı yapılması gerektiği... Şeklinde pek çok düzenlemede sözleşmenin yazılı yapılması hususu yer almıştır.
İş sözleşmesi yazılı yapılabileceği gibi sözlü de yapılabilir. Genel olarak iş sözleşmesinin yazılı yapılmaması iş sözleşmesinin varlığını etkilemez. Takım sözleşmesi, deneme süreli iş sözleşmeleri, bir yıldan fazla süren belirli süreli iş sözleşmeleri, gazeteci ve gemi adamlarının iş sözleşmelerinin yazılı yapılması gerektiği Kanunda yer almaktadır.
İş sözleşmesinin yazılı yapılıp yapılmayacağı kimi zaman geçerlilik şartı kimi zaman da ispat şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kanunda yer almasına rağmen iş sözleşmesi yazılı olarak yapılmamış ise, sözleşme geçersiz sayılmayacak fakat yazılı olmayan iş sözleşmesinin ispatında hangi delillerin kullanılacağı önem arz edecektir.
İş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılmasını öngören hükümlerdeki amaç, işçiyi korumaya yönelik olmasıdır.
Yazılı yapılmayan bir iş sözleşmesinde ihtilaf durumunda işçi iş sözleşmesinin yapıldığına dair, işveren de işçinin yükümlülük, çalışma koşulları ve ücret gibi hususlarda ispatla yükümlü olacağından iş sözleşmesinin sözle yapılmış olması her iki tarafı olası durumda sıkıntıya düşürebileceğinden yazılı yapılması daha doğru olacaktır.
Yıldız Bilge UZUN
Mali Müşavir