Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, mayıs ayında temel mal grubu yıllık enflasyonu, Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları ve salgına bağlı etkilerle yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) mayıs ayında Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) yüzde 1,36 arttığını ve yıllık enflasyonun 0,45 puan yükselerek yüzde 11,39 olduğunu açıklamasının ardından TCMB'nin Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, mayıs ayı Para Politikası Kurulu (PPK) karar metnindedikkat çekildiği üzere gıda enflasyonu, bu dönemde işlenmemiş gıdagrubunun etkisiyle yükseldi. Enerji enflasyonu, uluslararası petrol fiyatlarıve döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak artarken, tüketici enflasyonunusınırlamaya devam etti.
Temel mal grubu enflasyonu üzerinde Türklirasındaki değer kaybının etkileri gözlendi. Hizmet enflasyonu ise salgınhastalığa bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğradığı kalemler öncülüğündeyavaşlama eğilimini sürdürdü. Bu görünüm altında çekirdekgöstergelerin eğilimi bir miktar yükseldi.
Bu dönemde B endeksinin yıllık değişim oranı 0,06 puan azalarak yüzde 11,21, Cendeksinin yıllık değişim oranı ise 0,39 puan artarak yüzde 10,32 olarak gerçekleşti.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal, gıda veenerji gruplarının katkıları sırasıyla 0,36, 0,33 ve 0,22 arttı, alkol-tütün ve hizmet gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,35 ve 0,12 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle 3 aylık ortalamalara göre B ve C göstergelerinin eğilimleri bir miktarartış gösterdi. Bu dönemde, hizmet grubu eğilimindeki yavaşlama devam ederken, temelmal grubu eğilimi yükseldi.
Hizmet fiyatları mayıs ayında yüzde 0,73 oranında arttı, yıllık enflasyon 0,48 puan düşerek yüzde 11,28oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon, ulaştırma ve haberleşme dışındaki alt gruplardageriledi. En belirgin yavaşlama, faaliyeti önemli oranda kesintiye uğrayan lokanta-otel hizmetlerindekaydedildi.
Kira yıllık enflasyonundaki gerileme, nisan ayının ardından bu dönem desürdü. Diğer taraftan, ulaştırma hizmetleri enflasyonunda kaydedilen yükselişte yolcu kısıtlamasınabağlı olarak birim maliyetlerin yükseldiği şehirler arası otobüs ücretlerindeki artış (yüzde 11,56) etkilioldu. Diğer hizmetler grubunda berber ve kuaför hizmetleri fiyatlarında da benzer nedenlerle aylık bazda yüksek artışlar (sırasıyla yüzde 9,78 ve yüzde 4,70) gözlendi. Ayrıca, bu grupta döviz kuruna duyarlılığıyüksek olan bakım-onarım hizmetlerinde bu dönemde de yüksek bir aylık artış kaydedildi. Haberleşmehizmetlerindeki aylık artışta internet ücretinin etkisi gözlendi.
- "Enerji fiyatları tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam etti"
Temel mal grubu yıllık enflasyonu, mayıs ayında 1,38 puan artışla yüzde 9,26'ya yükseldi. Bugelişmede dayanıklı tüketim malları ile giyim ve ayakkabı grubu etkili oldu. Dayanıklı malgrubu fiyatları (altın hariç), otomobil, beyaz eşya ile diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerin fiyatlarındakiyükselişlerle yüzde 2,27 oranında arttı. Bir önceki ay tarihsel ortalamalara kıyasla oldukça düşükgerçekleşen giyim ve ayakkabı grubunda aylık fiyat artışı bu dönemde yüksek seyretti. Özetle, mayısayında temel mal grubu yıllık enflasyonu, Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları ve salgına bağlı etkilerle yükseldi.
Son 2 ayda belirgin bir oranda gerileyen enerji grubu fiyatları, mayıs ayında yüzde 2,13 arttı. Türk lirasındaki değer kaybı ve uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olaraksırasıyla yüzde 6,32 ve yüzde 3,79 oranında artan akaryakıt ve tüp gaz fiyatları, bu dönemde enerji fiyatlarındakiartışın sürükleyicileri oldu. Bu gelişmeler ile enerji yıllık enflasyonu 1,93 puan artış kaydederek yüzde5,23'e yükselmekle birlikte tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam etti.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu, mayıs ayında 1,59 puan artarak yüzde 12,87 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 10,14'e yükseldi, işlenmiş gıdada ise büyük ölçüdebaz etkisiyle yüzde 15,50'ye geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, işlenmemiş gıda fiyatlarında hem taze meyve ve sebze hem de diğer işlenmemiş gıda gruplarında artışa işaret etti.
Diğer işlenmemiş gıda grubunda yumurta ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkati çekti. Bu dönemde,işlenmiş gıda fiyatlarının aylık artış hızı (yüzde 0,76) önceki aylara kıyasla yavaşladı. Bu grupta enbelirgin artış, mart ayı sonunda kolalı içeceklere uygulanan ÖTV artışının da etkisiyle alkolsüz içecekfiyatlarında görüldü. Bu gelişmelerle birlikte taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyonbir miktar geriledi.
Mayıs ayında tütün ürünleri fiyatları, asgari maktu özel tüketim vergisinin yükseltilmesi nedeniyle yüzde0,70 ile sınırlı bir oranda artsa da alkol-tütün grubunda yıllık enflasyon baz etkisiyle düşüşünüsürdürdü.
- Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları mayıs ayında yüzde 1,54 arttı, yıllık enflasyon bir önceki yılın aynıdönemindeki yüksek bazın etkisiyle 1,18 puan azalışla yüzde 5,53'e geriledi. Budönemde döviz kuru gelişmelerine de bağlı olarak petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarınınmevsimsellikten arındırılmış eğilimi yükselmeye devam etti.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon dayanıklı tüketim malları hariç diğer gruplardageriledi. Öte yandan, aylık bazda dayanıklı tüketim mallarında belirginolmak üzere tüm gruplarda fiyatlar yükseldi.
Ara malı fiyatlarındaki artışta kağıt ürünleri, tekstil ile ilgilialt kalemler, plastik ürünler ve demir-çelik; sermaye mallarında ise motorlu kara taşıtları ile parça veaksesuarları ve makineler öne çıktı. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları grubunda mobilya hariç altkalemlerde yüksek fiyat artışları izlenirken, dayanıksız tüketim malı fiyatları et ürünleri, işlenmiş tazemeyve ve sebzeler ile katı-sıvı yağlar gibi gıda kalemleri ile basım hizmetleri öncülüğünde yükseldi.
Enerji fiyatlarındaki artışta ise rafine edilmiş petrol ürünleri ve elektrik enerjisi üretimi kalemleri etkilioldu. Özetle, üretici fiyatlarının yıllık enflasyonu bu dönemde baz etkisiyle gerilerken, ana eğilimiyukarı yönlü seyrini sürdürdü.
Ekonomi
04 Haziran 2020 - 14:16
Merkez Bankası: TL'deki değer kaybı salgına bağlı etkilerle yükseldi
Ekonomi
04 Haziran 2020 - 14:16